Budowa skóry

Pielęgnacja skóry oraz jej budowa

Dziś chciałabym omówić podstawy kosmetologii i tak naprawdę również podstawy prawidłowej pielęgnacji skóry czyli jej budowę. Znając podstawy i dokładną budowę skóry łatwiej będzie Wam ocenić co NAPRAWDĘ na nią zadziała i co da radę przez nią przeniknąć. Zacznijmy zatem od początku:

Skóra wbrew pozorom jest bardzo skomplikowaną strukturą wyposażoną w szereg komórek pełniących wiele różnych funkcji, naczyń krwionośnych, zakończeń nerwowych itd. Aby łatwiej było to zrozumieć wyobraźmy sobie przekrój poprzeczny przez skórę, oczywiście pod mikroskopem Skóra składa się z 3 podstawowych części: naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej.

Naskórek

Jest on najbardziej zewnętrzną warstwą skóry. To właśnie on ulega regularnemu złuszczeniu jego najbardziej zewnętrzna warstwa- rogowa to właśnie te „suche skórki” na twarzy czy łydkach itp. Naskórek składa się z kilku warstw. Ta najbardziej zewnętrzna (złuszczająca się) to warstwa rogowa. W niej komórki są spłaszczone, martwe i ułożone są bardzo niespójnie i wielowarstwowo dzięki temu łatwo ulegają złuszczeniu. Pomiędzy tymi martwymi komórkami występują bakterie, które żyją w symbiozie z naszym organizmem (zdarzają się także bakterie szkodliwe np. w trądziku, ale o tym innym razem). Poniżej warstwy rogowej występuje warstwa jasna. Ona również jest martwa (czyli jej komórki są pozbawione jąder komórkowych). Jest bardzo wąska, wypełniona białkiem- eleidyną. Warto pamiętać jednak, że ta warstwa występuje jedynie w obrębie dłoni i stóp. Kolejną warstwą jest warstwa ziarnista. Składa się z kilku rzędów rombowatych komórek wypełnionych ziarnami białka- keratochialiny, które blokuje czerwone zabarwienie skóry. Warstwy tej brakuje np. na ustach stąd ich czerwone zabarwienie. W tej warstwie zaczyna się proces rogowacenia oraz tworzy się cement międzykomórkowy. Cement ten to nic innego jak spoiwo łączące komórki. Cement zbudowany jest z ceramidów, steroli, kwasów tłuszczowych i węglowodorów oraz NMF czyli naturalny czynnik nawilżający w skład którego wchodzą: aminokwasy, mleczany, cukry i mocznik oraz pierwiastki- sód, wapń,potas i magnez. NMF ma zdolność wiązania wody i zatrzymywania jej w naskórku, dlatego jest niezbędny w nawilżaniu skóry. Jest to bardzo istotne z punktu widzenia konsumenta, bowiem wiele kremów zawiera składniki cementu i NMFu. Mają one za zadanie nawilżyć i uszczelnić naszą skórę. Kolejną warstwą jest warstwa kolczysta. Składa się z kilku warstw wielobocznych żywych komórek połączonych ze sobą mostkami- desmosomami. To pierwsza żywa warstwa naskórka. Pomiędzy komórkami znajduje się cement. Popularnie mówi się, że tworzą razem układ „cegły i zaprawy” (cegła- komórka, zaprawa- cement międzykomórkowy). Najbardziej głęboką warstwą naskórka jest warstwa podstawna. Jest to druga żywa warstwa naskórka. Stanowi ona rząd pojedynczych, ściśle przylegających do siebie komórek (keratynocytów). Mają one zdolność dzielenia się dzięki czemu naskórek regularnie ulega odnowie. (złuszczanie->wytwarzanie nowych komórek). W warstwie tej znajduje się także kilka wartych uwagi komórek: melanocyty to komórki pochodzenia nerwowego. Wytwarzają one barwnik melaninę i oddają go do warstwy podstawnej. Melanina jest barwnikiem skóry, włosów a nawet tęczówki oka. Kolejnymi komórkami są komórki Merkla, które są swoistymi receptorami dotyku w naskórku. Dzięki nim odbieramy bodźce czuciowe, ponieważ łączą się z wolnymi zakończeniami nerwowymi. W warstwie podstawnej mamy do czynienia także z komórkami zwanymi komórkami Langerhansa. Są to komórki odpowiadające za reakcje alergiczne skóry. To one wytwarzają przeciwciała, gdy któryś ze składników naszego kosmetyku im się „nie spodoba”. Poniżej warstwy podstawnej znajduje się cienka błona łącząca ją ze skórą właściwą. Jest to tzw. granica skórno-naskórkowa. Błona ta jest falista. Wypełnia ją bezpostaciowa substancja. W procesie starzenia błona spłaszcza się, a skóra staje się bardziej wiotka. 

Skóra właściwa

Pod naskórkiem znajduje się skóra właściwa.Jest ona zbudowana z dwóch warstw wewnątrz których odnajdziemy naczynia krwionośne,zakończenia nerwowe i liczne komórki. To właśnie w tej warstwie umiejscowione są przydatki skóry takie jak cebulki włosowe czy macierz paznokcia. Pierwszą warstwą skóry właściwej jest warstwa brodawkowata zbudowana z charakterystycznych wpukleń w głąb naskórka zwanych brodawkami. Brodawki są wyposażone w ciałka dotyku oraz naczynia krwionośne odżywiające komórki. Odnajdziemy tu fibroblasty- komórki produkujące kolagen; histocyty- komórki układu odpornościowego skóry; komórki tłuczne- produkujące hormony tkankowe. (Niektóre składniki aktywne, które odnajdziemy w kremach przeciwstarzeniowych mają za zadanie pobudzić fibroblasty do produkcji kolagenu). Drugą warstwą skóry właściwej jest warstwa siateczkowata, która przylega bezpośrednio do tkanki podskórnej. Charakteryzuje się zbitą strukturą włókien kolagenowych. Prócz nich odnajdziemy tu także inne włókna- elastynowe i drobne retikulinowe. Wszystkie te włókna są zanurzone w żelowej substancji-kwasie hialuronowym. Warto zatrzymać się chwilę przy tej substancji. Kwas hialuronowy jest polisacharydem o niezwykłych właściwościach zatrzymujących wodę w skórze. Jest dodawany do prawie wszystkich kosmetyków mających nawilżać i zahamować procesy starzenia. Występuje naturalnie w skórze jednak z wiekiem jego ilość maleje. Występuje także jako główny składnik mazi stawowej. Zaletą jego zastosowania w skórze jest jego biozgodność z organizmem ludzkim- nie ma szans być uczulonym na kwas hialuronowy. Służy także jako miejscowy wypełniacz ust czy zmarszczek w medycynie estetycznej. Za bodźce czuciowe odbierane w skórze właściwej odpowiadają ciałka Krausego (zimno), ciałka Ruffiniego (ciepło), ciałka Meissnera (intensywność dotyku- nacisk) oraz receptory umiejscowione w mieszku włosowym. Na granicy skóry właściwej i kolejnej warstwy- tkanki podskórnej przebiegają tętnice i żyły tworząc splot głęboki od którego odchodzą naczynia rozgałęziając się na coraz drobniejsze naczynka i odżywiając komórki. Tak jak wspomniałam wcześniej w skórze właściwej są zakotwiczone jej przydatki. Są to gruczoły łojowe i potowe, włosy oraz paznokcie. Nie będę się zagłębiać w tym poście w ich dokładną budowę, powiem jednak, że specjaliści wykorzystują ujścia gruczołów i mieszków włosowych do łatwiejszego przenikania składników kosmetyków. Wynika to z braku bariery skórno-naskórkowej. Tkanka podskórna zbudowana jest z sieci włókien kolagenowych tworzących komory wypełnione tkanką tłuszczową, naczyniami krwionośnymi i włóknami nerwowymi. Pełni ona funkcję ochronną, jest źródłem energii.